Ο Τσολιάς του Πάρκου Λαμίας & ο γλύπτης Περαντινός
(της Έφης Παπαευθυμίου, Εφόρου Δημ. Πινακοθήκης Λαμίας)
(της Έφης Παπαευθυμίου, Εφόρου Δημ. Πινακοθήκης Λαμίας)
Η Πλατεία Πάρκου είναι μία από τις πιο πολυσύχναστες πλατείες της Λαμίας στο κέντροτης οποίας δεσπόζει ο ορειχάλκινος ανδριάντας του Έλληνα «τσολιά», που πήρε μέροςστους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-13. Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι ήταν δύο πόλεμοιπου έγιναν στα Βαλκάνια, το 1912-1913, στους οποίους αρχικά η Βαλκανική Συμμαχία(Σερβία, Μαυροβούνιο, Ελλάδα και Βουλγαρία) επιτέθηκαν και απέσπασαν από τηνΟθωμανική Αυτοκρατορία τη Μακεδονία και το μεγαλύτερο μέρος της Θράκης, ενώ στησυνέχεια, μετά τις διαφωνίες μεταξύ των νικητών για τον τελικό διαμοιρασμό τωνεδαφών, ξέσπασε δεύτερος πόλεμος (αυτή τη φορά με τη συμμετοχή και της Ρουμανίας)από τον οποίο εξήλθε τελικά ηττημένη η Βουλγαρία, χάνοντας το μεγαλύτερο μέροςτων εδαφών που είχε αρχικά κατακτήσει.
Μετά τη νικηφόρα, για την Ελλάδα, έκβαση των δύο Βαλκανικών πολέμων εναντίοντης Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η χώρα μας προσάρτησε στην εδαφική της επικράτεια τηΘράκη, τη Μακεδονία, την Ήπειρο, τα νησιά του Αιγαίου (εκτός από την Τένεδο πουπαρέμεινε τουρκική και τα Δωδεκάνησα που παρέμειναν υπό ιταλική κατοχή) και τηνΚρήτη. Όπως αναφέρεται στην Ιστορία του Ελληνικού έθνους (τόμος ΙΔ, σελ. 354): «ΗΕλλάδα απαλλασσόταν οριστικά οπό την εδαφική καχεξία, η οποία είχε συνυφανθεί στη διάρκεια του19ου αιώνα με την οικονομική στενότητα, τη στρατιωτική ανεπάρκεια και τη διπλωματική αδυναμία.Η απόδοση στην καλλιέργεια των πλουσίων εδαφών που ανακτήθηκαν, η διάνοιξη νέων επικοινωνιακώνοδών με το εσωτερικό της Βαλκανικής, οι νέες δυνατότητες στο στρατιωτικό και τα νέα μεγέθη στονοικονομικό τομέα συνέθεταν εικόνα αισιοδοξίας. Και ακόμη, πέρα από τα ποσοτικά δεδομένα, η ομόνοια και η ομοψυχία στο επίπεδο τόσο της ηγεσίας, όσο και του λαού, αποτελούσαν το ασφαλέστεροέρεισμα για την ολοκλήρωση της εσωτερικής ανόρθωσης και την πληρέστερη δικαίωση των εθνικώνπροσδοκιών».
Η ανέγερση λοιπόν του ανδριάντα της ΠλατείαςΠάρκου συνδέεται με την ιστορική μνήμη μιαςεποχής, κατά την οποία η χώρα μας πέτυχε τηνανάκτηση των εδαφών της ελευθερώνοντας τα απότην τουρκική κατοχή και ολοκληρώνοντας τοντιτάνιο αγώνα που ξεκίνησε με την Επανάστασητου 1821.
Ο ανδριάντας του Έλληνα τσολιά, εγκαταστάθηκεστην Πλατεία Πάρκου επί δημαρχίας του ΙωάννηΠαπασιόπουλου (1955-1964), στο πλαίσιο τηςαισθητικής αναβάθμισης της πόλης και τηςπροσπάθειας να προσλάβει η Λαμία την εικόνα μιαςσύγχρονης αστικής πόλης. Σε έκθεση πεπραγμένωντου τότε δημάρχου, καταχωρισμένων σε εφημερίδατης εποχής, αναφέρεται χαρακτηριστικό : «...η Πλατεία Πάρκου μεταβάλλεται εις την ωραιότερα μεεγκατάσταση ανδριάντα διά χρημάτων Ερανικής Επιτροπής του Τσολιά..». Ο ορειχάλκινοςανδριάντας του εικονιζόμενου Έλληνα «Τσολιά», είναι έργο του γλύπτη ΝίκουΠεραντινού, έχει ύψος 3 μέτρα και στήθηκε στην Πλατεία Πάρκου της Λαμίας, το έτος1963.
Ο Νίκος Περαντινός (φωτό) , ένας από τους σημαντικότερους γλύπτες της γενιάς του ‘30,γεννήθηκε στην Αθήνα το 1910 και πέθανε το 1991. Οι γονείς του ήταν Κυκλαδίτες και έτσι εξηγείται η αγάπη του για την Πάρο, που τη θεωρούσε πατρίδα του πιο λευκού καιδιάφανου μαρμάρου στον κόσμο, του περίφημου «λυχνίτη» και πατρίδα της αρχαίαςΓλυπτικής, εξαιτίας ακριβώς του μαρμάρου. Το παριανό μάρμαρο, είναι το μάρμαρο πουπάνω σε αυτό δούλεψε ο Αγοράκριτος, ο Σκόπας και τόσοι άλλοι, για να γίνουν τα εξαιρετικά έργα γλυπτικής της αρχαιότητας. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή ΚαλώνΤεχνών της Αθήνας, με δάσκαλο το Θωμά Θωμόπουλο. Αποφοιτώντας, του απονεμήθηκετο Χρυσοβέργειο βραβείο.
Από το 1935-1940, συνεργάστηκε με τον γλύπτη ΜιχαήλΤόμπρο και το 1941, διορίστηκε μουσειακός γλύπτης στοΕθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, άπου εκτέλεσε σημαντικέςεργασίες αποκατάστασης αρχαίων γλυπτών. Το 1947, μευποτροφία της Γαλλικής Ακαδημίας Αθηνών πήγε στοΠαρίσι, για να παρακολουθήσει μαθήματα στην ΑκαδημίαJulian και τη Σχολή Καλών Τεχνών. Είναι δάσκαλος τηςαπλότητας και της κλασικής φόρμας, βαθιά επηρεασμένοςαπό τον ανθρωποκεντρισμό και το μέτρο της αρχαίαςελληνικής τέχνης. Για το έργο του, απέσπασε πολλές διακρίσεις και βραβείο. Λίγο πριν πεθάνει, η Ακαδημία Αθηνών σε αναγνώριση του έργου του,στις 23 Μαρτίου του 1991, του απένειμε το «Αριστείο Γλυπτικής». Συνολικά έχουν στηθείμέχρι σήμερα, 86 έργα του σε δημόσιες πλατείες του εσωτερικού και του εξωτερικού.Παράλληλα με τη γλυπτική, ασχολήθηκε με τη μεταλλιογραφία. Από την πλούσιασυλλογή μεταλλίων που φυλάσσονται στο Μουσείο Γλυπτικής «Νίκος Περαντινός» τηςΠάρου, μαζί με τα 192 γλυπτά και ανάγλυφα που δώρισε ο γλύπτης στο νησί της Πάρου,ξεχωρίζουμε και αναφέρουμε στο σημερινό άρθρο, το αναμνηστικό χρυσό νόμισμα πουκόπηκε το 1978, με την αφορμή της σύνδεσης της Ελλάδας με την ΕΟΚ. Στην μπροστινήόψη του νομίσματος, απεικονίζεται ο Απόλλωνας καθισμένος πάνω στον Ομφαλό, ενώπεριμετρικό υπάρχει η επιγραφή «Αμφικτιόνων».
Έτσι, την επόμενη φορά που θα αντικρύσουμε τον Έλληνα τσολιά στην ΠλατείαΠάρκου, ίσως μπορέσουμε να αντιληφθούμε καλύτερα αυτό που σιωπηλά με τηνπαρουσία του αντιπροσωπεύει, παρατηρήσουμε την ορμητική κίνηση του σώματος, τηναποφασιστικότητα στο βλέμμα, την εξιδανίκευση του μαχητή των ιδανικών ενόςολόκληρου έθνους στις αρχές του 20ου αιώνα.-
Πηγή: «Λαμιακή Φωνή»
Επιμέλεια-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου