«Αρχοντικό Τζάννου»: Η ιστορία ενός αιώνα αναβιώνει στο Μανταμάδο!

Μία ιστορία ενός αιώνα και βάλε αναβιώνει στο Μανταμάδο, χάρη στην επιμονή, το όραμα και το μεράκι του Φυσιολατρικού - Ανθρωπιστικού Συλλόγου Μανταμάδου «Ηλιαχτίδα» και του Συλλόγου Κυριών και Δεσποινίδων «Η Ομόνοια».

Το χτισμένο από το 1902 «αρχοντικό Τζάννου», με την προσωπική εργασία των μελών των συλλόγων και χρήματα από τα ταμεία τους, καθαρίστηκε και διαμορφώθηκε κατάλληλα έτσι ώστε να είναι ξανά μετά από πολλά χρόνια επισκέψιμο προς το κοινό.

Και ανήμερα της πρωτοχρονιάς από το πρωί θα είναι στη διάθεση του κοινού για να ξεναγηθεί στους χώρους του αρχοντικού, που περικλείει την ιστορία ενός αιώνα της Λέσβου καθώς και την ιδιαίτερη ιστορία της οικογένειας Τζάννου, μιας από τις «μεγάλες οικογένειες» του Μανταμάδου και της Λέσβου, που ξεχώριζε τόσο για την οικονομική όσο κυρίως για την πνευματική της επιφάνεια.

Ένα πολιτιστικό στολίδι, με μεγάλη ιστορία, για δεκαετίες έμενε στην αφάνεια και στην αναμονή να δεήσει το κράτος ή η αυτοδιοίκηση να προχωρήσει στην αξιοποίησή του.

Στην κυριότητα της αυτοδιοίκησης και του καποδιστριακού δήμου του Μανταμάδου το αρχοντικό περιήλθε επίσημα το 2004 και κατά καιρούς εκφράστηκε από την τότε δημοτική αρχή Μανταμάδου η πρόθεση να ανακαινιστεί πλήρως και να λειτουργήσει ως δημαρχείο. Τελικώς όμως τίποτε από τα όσα οραματίστηκε η αυτοδιοίκηση για την αξιοποίηση του κτηρίου δεν προχώρησε. Και το νεοκλασικό έμεινε να δεσπόζει στο χωριό σαν φάντασμα και να καταδικάζεται σε μη αναστρέψιμη παρακμή.

Η πρωτοβουλία
Ωστόσο, οι Μανταμαδιώτες δεν ξέχασαν ποτέ ούτε την ιστορία ούτε την αξία του αρχοντικού που στέκει στο χωριό για 113 ολόκληρα χρόνια. Έτσι, ο Φυσιολατρικός - Ανθρωπιστικός Σύλλογος του χωριού «Ηλιαχτίδα», με τη συνεργασία του Συλλόγου Κυριών και Δεσποινίδων «Η Ομόνοια», αποφάσισαν να κάνουν πράξη το όνειρό τους, να ανοίξουν ξανά τις πόρτες του αρχοντικού και να ζωντανέψουν ξανά την ιστορία του.

Χωρίς περαιτέρω περιστροφές και αναζητήσεις βοήθειας από τις τοπικές αρχές, οι δύο Σύλλογοι αποφάσισαν με δικά τους χρήματα και προσωπική εργασία να κάνουν την αρχή για την αξιοποίηση του οικήματος.

Καθάρισαν λοιπόν με τη βοήθεια επαγγελματικού συνεργείου το αρχοντικό, με σεβασμό στα ευαίσθητα έπιπλα μιας άλλης εποχής καθώς και σε όλα τα πανάκριβα λευκά είδη του, επισκεύασαν τη στέγη, που απειλούσε την ύπαρξη του κτηρίου, ευπρέπισαν τον αύλειο χώρο και εξόπλισαν με αντικείμενα που δώρισαν ιδιώτες και ταίριαζαν με τη φυσιογνωμία του αρχοντικού το παλιό σπίτι της οικογένειας Τζάννου.

Έτσι, ανήμερα της Πρωτοχρονιάς, οι δύο Σύλλογοι είναι στην ευχάριστη θέση να ανοίξουν ξανά την πόρτα του για μία ξενάγηση στην ιστορία ενός αιώνα που κρύβει στο εσωτερικό του!

Απώτερος σκοπός είναι να συνεχίσουν τις παρεμβάσεις και το αρχοντικό να συνδεθεί με την πολιτιστική ιστορία του νησιού και να αποτελέσει έναν επιπλέον μόνιμο επισκέψιμο χώρο από το καλοκαίρι.

Τα μέλη των Συλλόγων λοιπόν, όπως υποστηρίζουν, έκαναν την αρχή για να συμπαρασύρουν τις αρχές και τους αρμόδιους φορείς να συμβάλλουν πλέον για την πλήρη διαμόρφωσή του και τη συγκεκριμένη αξιοποίησή του.

    Το Αρχοντικό Τζάννου, ιστορία ενός αιώνα
    Το νεοκλασικό αρχοντικό του Ευστρατίου και της Ιφιγένειας Τζάννου χτίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα (1902) από τον Αγά Απόστολο Χατζηδημητρίου (μετά επικράτησε το παρατσούκλι Αποστολέλλης) για να δοθεί προίκα στην πρωτότοκη κόρη του, Κατερίνη. Η Κατερίνη παντρεύτηκε το γιατρό Παρασκευά Στυλιανίδη (εξ ου και το θειά γιατρούδαινα) και αποκτούν πέντε παιδιά, τους Δωροθέα, Ιφιγένεια, Μενέλαο, Ευστρατία, Μαρία. Το σπίτι θα δοθεί προίκα στην Ιφιγένεια, που παντρεύτηκε το Στράτο Τζάννο και αποκτούν δύο παιδιά, τον Παρασκευά και τον Αντώνη. Η οικογένεια Τζάννου, ανήκουσα στην αστική τάξη της εποχής, ήταν πρωτοπόρα σε κοινωνικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Φιλομαθή και πολυταξιδεμένα τα άρρενα μέλη της οικογένειας έφερναν αέρα ανανέωσης στο χωριό. Η Ιφιγένεια Τζάννου, γυναίκα η ίδια μορφωμένη και καλλιεργημένη, με τη δράση της πρωτοστάτησε για τη βελτίωση της θέσης της γυναίκας.
    Η οικογένεια Τζάννου, λοιπόν, υπήρξε μια από τις «μεγάλες οικογένειες» του Μανταμάδου και ξεχώριζε τόσο για την οικονομική της επιφάνεια όσο και για την πνευματική της καλλιέργεια. Παρόλο που η οικονομική της δύναμη ήταν περιορισμένη σε σχέση με τις αντίστοιχες «μεγάλες οικογένειες» της Λέσβου και άλλων περιοχών, ωστόσο αποτελούσε μέρος της μανταμαδιώτικης «αστικής τάξης». Αυτό συνέβαινε γιατί οι δραστηριότητές της δεν περιορίζονταν αποκλειστικά στην αύξηση της οικονομικής της δύναμης, αλλά αποσκοπούσαν και στην ενίσχυση της συμβολικής της εικόνας. Καθεμιά από τις «μεγάλες οικογένειες» του Μανταμάδου -κατ’ επέκταση και η οικογένεια Τζάννου- μπορούσε να υπερηφανεύεται για τον αριθμό των μορφωμένων ατόμων που διέθετε
    Στη νησιωτική Ελλάδα το αμφιπλευρικό σύστημα συγγένειας μέσω της μητρογραμμικής καταγωγής και της νεοτοπικής εγκατάστασης (Handman 1983) (Kenna 1976), (Panopoulos 2003) είναι δηλωτικό της γυναικείας υπόστασης και παρουσίας στο χώρο. Η μεταβίβαση λοιπόν του αρχοντικού στη δευτερότοκη κόρη, Ιφιγένεια, εμπίπτει εν μέρει στα παραπάνω πλαίσια, αφού το βασικό στοιχείο που περιλαμβάνει η προίκα μιας κόρης είναι το σπίτι. Τα σπίτια περνούν από γενιά σε γενιά μέσω των θηλυκών απογόνων και προσδίδουν στη γυναίκα το αντίστοιχο συμβολικό κεφάλαιο. Η Ιφιγένεια Τζάννου στα 1917 πρωτοστατεί στην ίδρυση του Συλλόγου Κυριών και Δεσποινίδων «Ομόνοια», ενισχύοντας το συμβολικό της κεφάλαιο, ενώ παράλληλα εντάσσει το Μανταμάδο στη χορεία των γυναικείων συλλογικοτήτων του Μεσοπολέμου. Υπό την αρμοδιότητά της ως προέδρου του Συλλόγου αλλά και ως συζύγου του επιφανούς Ευστρατίου Τζάννου, φιλοξενεί στο αρχοντικό σημαίνουσες προσωπικότητες της εποχής, ενώ κατά την περίοδο της Κατοχής το αρχοντικό θα αποτελέσει κρησφύγετο για τους κυνηγημένους αντάρτες.
    Κατά τη μεταπολεμική περίοδο, εξαιτίας της εσωτερικής μετανάστευσης το αρχοντικό περνά σε φάση παρακμής και εντέλει το 2004 το κτίσμα αγοράζεται από τον τότε Καποδιστριακό Δήμο Μανταμάδου.

 http://www.emprosnet.gr





Νεότερη Παλαιότερη