Η ελιά είναι ένα από τα λίγα δέντρα που αυτοφυόμενα στην μεσανατολική περιοχή και σ΄ όλη την μεσογειακή λεκάνη που έχουν όμως διαδοθεί και σε πολλές άλλες περιοχές της υφηλίου με εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες ανάλογες με κείνες του μεσογειακού χώρου.
Εξελίχθηκε περισσότερο δια μέσου του αγενούς πολλαπλασιασμού και την διάδοση κλωνικών μεταλλαγών παρά με την σεξουαλική αναπαραγωγή.
Αυτόστειρη και ανεμόφιλη αλλά και προικισμένη από μια εύπλαστη κληρονομική ουσία που μεταλλάσσεται εύκολα πέρασε γρήγορα μέσω του υβριδισμού από το στάδιο της αγριελιάς στην ήμερη μορφή της.
Τα χαρακτηριστικά αυτά της επέτρεψαν να προσαρμοστεί σε διάφορες περιοχές και να αναπτύξει πλήθος ποικιλιών που από την αρχαιότητα τράβηξαν την προσοχή των καλλιεργητών αλλά και των ανθρώπων της σκέψης.
Έτσι στην ελληνιστική περίοδο, με την ανακάλυψη της επιστημονικής μεθόδου ανάλυσης της πραγματικότητας, που οδήγησε στην έκρηξη της επιστημονικής έρευνας, πρώτος ο Θεόφραστος ( τον 3ο π.Χ. αιώνα) προσπάθησε να πραγματοποιήσει μια πρώτη ταξινόμησή τους διαπιστώνοντας την δυσκολία του έργου.
Η τελευταία προσπάθεια εντόπισης και ταξινόμησης των ποικιλιών ανήκει στην FAO (1998 ) η οποία εντόπισε 538 ποικιλίες ελιών ελαιοπαραγωγής και επιτραπέζιων με 1300 συνώνυμα.
Τρείς είναι οι ποικιλίες της ελία που καλλιεργούνται στην Μεσσηνία: η Κορωνέικη, η Ματσολιά και η Μαυρολιά.
Η Κορωνέικη (Olea Europea var. microcarpa alba ή κατ’ άλλους var.Mastoides) λέγεται και κορωνιά, κορώνι, κρητικιά, βάτσικη, λαδολιά, λιανολιά και ψιλολιά. Η βασίλισσα των ελληνικών ποικιλιών ελιάς προϊόν αιώνων (τουλάχιστον 10) συστηματικής καλλιέργειας με πατρίδα της την περιοχή της Κορώνης όταν αυτή αποτελούσε το πιo σημαντικό εμπορικό λιμάνι της Πελοποννήσου. Είναι ποικιλία μικρόκαρπη. Χωρίς ιδιαίτερες εδαφοκλιματικές απαιτήσεις στο βαθμό που ανταγωνίζεται και την αγριελιά. Χαρακτηρίζεται από δυo σημαντικά πλεονεκτήματα: την ανθεκτικότητά της στην ξηρασία και η υψηλή και σταθερή καρποφορία της (από 30 ως και πάνω από 150 κιλά καρπού κατά δέντρο).
Δεδομένου ότι η ποικιλία παρενιαυτοφορεί με μια συστηματική καλλιέργεια και ιδιαίτερα με το κατάλληλο κλάδεμα η πτώση της παραγωγής την δεύτερη χρονιά περιορίζεται σημαντικά.
Το μειονέκτημα του μικρού μεγέθους του καρπού της, παρ’ ότι ποικιλία με αποκλειστικά ελαιοπαραγωγική κατεύθυνση, ξεπερνιέται από το γεγονός ότι το λάδι της με το πρασινοκίτρινο χρώμα του είναι εκλεκτής ποιότητας με φρουτώδη γεύση και εξαιρετικό άρωμα καρπού.
Ανθίζει κατά το δεύτερο μισό του Απρίλη και ωριμάζει κατά την περίοδο Οκτωβρη – Δεκέμβρη.
Η απόδοση σε λάδι του ελαιοκάρπου κυμαίνεται μεταξύ 10 και 20%.
Η Ματσολιά ή Μαστοειδής λέγεται και αθηνολιά μουρτολιά και τσουνάτη. Μπορεί να θεωρηθεί ποικιλία μικρόκαρπη ή και μεσόκαρπη.Είναι ποικιλία με μεγάλη ανάπτυξη και μικρής ή μέσης παραγωγικότητας. Απαιτεί καλό έδαφος και καλλιεργητικές φροντίδες. Είναι αρκετά ανθεκτική στο κρύο. Η ποικιλία παράγει κάθε δυο χρόνια. Ανθίζει τέλος Μαΐου. Καλλιεργείται και σε υψηλά υψόμετρα, μέχρι 1.000 μ. Έχει όψιμη ωρίμανση (τέλος Δεκέμβρη - Γεννάρη).
Ποικιλία μικτής κατεύθυνσης, δίνει λάδι εκλεκτής ποιότητας λεπτόρρευστο και κεχριμπαρένιο χρώμα. Η απόδοση του ελαιοκάρπου κυμαίνεται μεταξύ του 20 και 22%.
Η Μαυρελιά λέγεται και μεθωνιά και μουρατολιά. Μικρόκαρπη ποικιλία απαιτεί εδάφη με υγρασία. Ο καρπός της ωριμάζει από τα μέσα μέχρι τα τέλη το Δεκέμβρη με αποκλειστική κατεύθυνση την παραγωγή λαδιού εκλεκτής ποιότητας. Απόδοση του ελαιοκάρπου μεταξύ του 18 και 25%.
Οι άλλες πιο διαδεδομένες ποικιλίες στην Ελλάδα είναι οι εξής:
Αδραμυτιανή μεσ.π
Αθηνολιά μικ.π
Αμφισας μακ.π
Αράχωβας μικ.π
Ασπρολιά μικ.π
Δαφνολιά μεσ.π
Δαφνομηλιά μεσ.π
Θρουμπολιά μεσ.π
Θιακό μικ.π
Κερκυραϊκή Λιανολιά μικ.π
Κορωνέικη μικ.π
Κοθρέικη μεσ.π
Κολοβή μεσ.π
Κουτσουρελιά μικ.π
Λαδολιά Μεγαρων μεσ.π
Λαδολιά Μαρονείας μεσ.π
Λιανιλιά ή Κρανεομορφη μικ.π
Λιανολιά μικ.π
Μακρολιά Τριγλίας μακ.π
Μανακολιά μικ.π
Μανακιλιά μεσ.π
Ματσολιά μικ.π ,
Μαυρολία μικ.π
Μανάκι ή Μανολιά μεσ.π
Μουρτολιά μεσ.π
Μεγαρείτικη μεσ.π
Πατρινολιά μεσ.π
Σαμοθράκης μακ.π
Σαλωνιτική μεσ.π
Στραβομύτα μακ.π
Τσουνάτη μικ.π
Χονδρολιά μακ.π
Χονδρολιά μεσ.π
Χουρμαδολιά μες.π
________________
μικ.π= μικροπύρηνες
μεσ.π=μεσοπύρηνες
μακ.π=μακροπύρηνες
ΟΙ ΚΑΤΑ ΝΟΜΟ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ
Πελοπόννησος
ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ: Λαδολιά Μεγάρων Μανακι ή Μανακολιά,
ΑΡΚΑΔΙΑΣ: Κορωνέικη,Ματσολιά, Μανακολιά,Μεγαρείτικη.
ΑΧΑΪΑΣ: Κορωνέικη, Πατρινολιά.
ΗΛΕΊΑΣ: Κορωνέικη, Ματσολιά.
ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ: Κορωνέικη, Μεγαρείτικη, Μανακιλιά.
ΛΑΚΩΝΙΑΣ: Αθηνολιά,Ασπρολιά, Κορωνέικη, Μουρτολιά
ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ: Κορωνέικη, Ματσολιά, Μαυρολιά
Στερεά
ΑΙΤΟΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ: Κορωνέικη, Κουτσουρελιά, Χονδρολιά
ΑΤΤΙΚΗΣ: Αθηνολιά, Λαδολιά, Κοθρέικη, Μεγαρείτικη.
ΒΙΟΩΤΙΑΣ: Αράχωβας, Κοθρέικη, Μεγαρείτικη, Σαλωνίτικη.
ΕΥΒΟΙΑΣ: Λαδολιά ή Θρουμπολιά, Χονδρολιά.
ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ: Χονδρολιά ή Κονσερβολιά.
ΦΩΚΙΔΑΣ: Άμφισας, Κοθρέικη, Κορωνέικη, Στραβομύτα.
Θεσσαλία
ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: Χονδρολιά ή Βολιώτικη.
Ήπειρος
ΑΡΤΑΣ: Χονδρολιά ή Άμφισας
ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ: Λαδολιά, Χονδρολιά.
ΠΡΕΒΕΖΗΣ: Λιανιλιά ή Κρανεόμορφη.
Μακεδονία
ΚΑΒΑΛΑΣ: Θρουμπολιά ή Θασίτικη.
ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ: Χονδρολιά ή Βολιώτικη
Θράκη
ΕΒΡΟΥ: Μακρολιά Τριγλίας, Σαμοθράκης.
ΡΟΔΟΠΗΣ: Λαδολιά Μαρωνείας
Νησιά Αιγαίου
ΛΕΣΒΟΥ: Αδραμυτιανή, Κολοβή, Λαδολιά ή Θρουμπολιά.
ΣΑΜΟΥ: Δαφνολιά, Χονδρολιά.
ΧΙΟΥ: Χουρμαδολιά.
Κρήτης
ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ: Λιανολιά, Χονδρολιά, ή Θρουμπολιά.
ΡΕΘΥΜΝΟΥ: Κορωνέικη ή Λιανολιά, Τσουνάτη, Χονδρολιά ή Θρουμπολιά.
ΧΑΝΙΩΝ: Λιανολιά, Τσουνάτη
ΛΑΣΙΘΙΟΥ: Λιανολιά
Νησιά Ιονίου
ΖΑΚΥΝΘΟΥ: Λιανολιά ή Κορωνέικη
ΚΕΡΚΥΡΑΣ: Ασπρολιά, Κερκυραϊκή Λιανολιά, Μαυρολιά.
ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ: Θιακό (στην Ιθάκη), κορωνέικη, Λιανολιά ή Κορφολιά.
ΛΕΥΚΑΔΑΣ: Ασπρολιά, Μαυρολιά.
Κυκλάδες
ΚΥΚΛΑΔΩΝ: Ασκουδελιά ή Θρουμπολιά, Δαφνολιά
Δωδεκάνησα
ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ: Δαφνομηλιά και Θρουμπολιά (Πόδο, Κάλυμνο, Κώ, Λέρο)
Λιάνολιά (Κάρπαθο)
-->