Είναι κτισμένη στους πρόποδες του όρους Γουλινά και αποτελούσε μέχρι 31-12-2010, την έδρα του ομώνυμου δήμου, ο οποίος αποτελούταν από 20 τοπικά διαμερίσματα με συνολικό πραγματικό πληθυσμό 10.594 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Η Σπερχειάδα κτίστηκε προς το τέλος της Τουρκοκρατίας και μετά την άλωση του Σουλίου από τον Αλή πασά.
Η αρχική ονομασία της ήταν Αγά, ονομασία που προήλθε από την έδρα του αφέντη της περιοχής, Τούρκου Αγά, όμως το 1904 η κωμόπολη πήρε το όνομα Σπερχειάδα από το ομώνυμο ποτάμι, τον Σπερχειό.
Σημείο αναφοράς ο Σπερχειός ποταμός. Διιπετής, Διογέννητος δηλαδή κατά τον Όμηρο και οι αρχαίοι κάτοικοι της κοιλάδας τον λάτρευαν σα θεό. Εδώ πιστεύουν πολλοί ήταν το βασίλειο του Πηλέα και από εδώ ξεκίνησε ο Αχιλλέας με τους Μυρμηδόνες του να κυριέψει το κάστρο της Τροίας. Μα και σήμερα χαρίζει τη ζωή σε τούτο τον τόπο. Από τους παραποτάμους του Βίστριζα και Ρουστιανίτη αρδεύονται τα περισσότερα χωράφια και ψηλά από τις πηγές της Βίστριζας κουβαλάει το νερό της η Σπερχειάδα και κάμποσα πεδινά χωριά. Ο Σπερχειός όμως είναι και το βόρειο όριο του δήμου ,η Βίστριζα το ανατολικό και ο Ρουστιανίτης σχεδόν το δυτικό.
Επιβλητικός δεσπόζει στο μέσο ο Γουλινάς. Με υψόμετρο 1467 μ. και χωμένος μέσα στους βαθύσκιωτους λόγγους έλατου και βελανιδιάς βιγλίζει μέχρι τη θάλασσα του Μαλιακού , την Όθρη και τον Τυμφρηστό. Όλα τα χωριά του δήμου ακουμπάνε στις πλάτες του ή βρίσκονται περιμετρικά του. Οι πλαγιές του απροσκύνητα λημέρια των Κατσουδαίων και άλλων κλεφταρματωλών στην Τουρκοκρατία, μα και αντάρτικες φωλιές και καταφύγιο στη μαύρη Κατοχή.
Στο άλλο άκρο η Οξυά. Βουνό απείρου φυσικού κάλλους , με σπουδαία φυτογεωγραφική σημασία. Έχει το νοτιότερο δάσος οξυάς στην Ευρώπη. Εκεί ,λέει μια χαριτωμένη τοπική παράδοση, χώρισε με το αδερφάκι της τον έλατο, όταν αποκαμωμένοι σταμάτησαν για λίγο το ταξίδι τους, κατηφορίζοντας από τις βορινές χώρες. Ρίζωσε για πάντα σε κείνο το μέρος ενώ ο έλατος συνέχισε μέχρι τον Ταύγετο.
Στα ριζά του Γουλινά, αγναντεύοντας το θεϊκό ποτάμι, είναι χτισμένη η έδρα του καποδιστριακού δήμου, η Σπερχειάδα. Μπροστά της η καταπράσινη και εύφορη πεδιάδα που απολήγει στα ορμητικά νερά του Σπερχειού. Από αυτό το ποτάμι πήρε πιθανότατα το όνομά της. Η μεγαλύτερη σε πληθυσμό κωμόπολη της Δυτικής Φθιώτιδας χτίστηκε στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας από κατατρεγμένους Σουλιώτες. Δούλευαν κολίγοι στον Τούρκο αγά. Στον ξεσηκωμό πήραν τα όπλα και όταν γύρισαν πάλι πίσω ελεύθεροι έχτισαν από την αρχή το χωριό τους. Αγά το ονόμασαν μέχρι το 1904 που το μετονόμασαν Σπερχειάδα. Πολλοί ιστορικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι πήρε το όνομα της αρχαίας πόλης των Αινιάνων Σπερχειαί ,που βρισκόταν 10 χιλ. δυτικότερα και η οποία καταστράφηκε το 198 π.Χ. από τους Αιτωλούς.
Το Μάιο του 1942 από την καλύβα Στεφανή ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης με λιγοστούς συντρόφους του ξεκίνησε το αντάρτικο κατά των κατακτητών. Στις 18 Ιουνίου του 1944 οι Γερμανοί, σε μια από τις πολλές επιδρομές τους έκαψαν όλη σχεδόν την κωμόπολη και σκότωσαν δεκάδες άμαχους. Μετά τον Εμφύλιο, που άφησε έντονα τη σφραγίδα του, χτίστηκε πάλι από την αρχή και άρχισε να αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς.
Σπουδαίο διοικητικό και εμπορικό κέντρο σήμερα, με γεωργική, κτηνοτροφική αλλά και βιομηχανική ανάπτυξη δεσπόζει στη Δυτική Φθιώτιδα. Πραγματική ανάσα για την ευρύτερη περιοχή η βιομηχανική μονάδα κλωστοϋφαντουργίας των αφών Δ. Ακρίδα. Η ακμαία εμπορική της κίνηση κορυφώνεται με το μεγάλο παζάρι του Οκτωβρίου, αλλά και τελευταία με αυτό του Ιουνίου. Πλούσια και η πολιτιστική της δραστηριότητα, κυρίως το καλοκαίρι, με κορυφαίες εκδηλώσεις τα «Σπέρχεια». Λίγο πιο πάνω , στη μαγευτική τοποθεσία της Γόριανης, φιλοξενούνται αγώνες δικύκλων μηχανών, ένας θεσμός πανελλήνιας εμβέλειας, ενώ η περιοχή φιλοξενεί και διαδρομές αυτοκινητιστικών αγώνων.
Μέσα σε μιας εκπληκτικής ομορφιάς και πανάρχαιης παρουσίας περιοχή, που ξεκινάει από τις πηγές του Σπερχειού, περιβάλλει το Ρουστιανίτη και περιβάλλεται από τη δυτική όχθη της Βίστριζας που είναι στα βόρεια των κορυφών Μεγάλη Χούνη, Οξυά και Κοκάλια και που τελειώνει στη νότια όχθη του Σπερχειού με τους πανέμορφους λόγγους και το πλατανόδασος της Μεσοποταμίας, περιμένουν τον ταξιδιώτη αρκετές αισθητικές εκπλήξεις και πολυάριθμα φιλόξενα χωριά. Σημαντικής και γνωστής αισθητικής αξίας είναι η διαδρομή της δυτικής πλευράς του αρχαίου Ινάχου από το Δίλοφο ως το Περιβόλι, όπου ο ταξιδιώτης μπορεί να επιλέξει δυο εξ ίσου όμορφες διαδρομές. Η πρώτη είναι προς τις βόρειες χαμηλοπλαγιές των Βαρδουσίων, προς τα Μάρμαρα, όπου φιλοξενείται ένα πολύ αξιόλογο λαογραφικό μουσείο, από όπου στη συνέχεια ανεβαίνουμε στο χωριό Ανατολή, που διαθέτει και αυτό μουσείο, συνεχίζοντας προς Δάφνη και τη Φωκίδα. Δυτικά των Μαρμάρων συναντά ο ταξιδιώτης το χωριό με την πανοραμική θέα και την κερκιδωτή πλατεία, την Κολοκυθιά και λίγο πιο πέρα τα γραφικά Αργύρια. Η άλλη επιλογή μας είναι η διαδρομή για Νικολίτσι , Κυριακοχώρι και Πλάτανο, απ' όπου μπορούμε να κατευθυνθούμε σε μια ερημική, από ανθρώπινες δραστηριότητες, ομορφιά προς το διάσελο της Οξυάς, το μοναδικό πέρασμα προς την ορεινή Ναυπακτία. Απ' τον Πλάτανο (Στάγια) συνεχίζεται η διαδρομή προς το εύφημο πανελλαδικά Γαρδίκι Ομιλαίων, χωρίς να ξεχνάμε τη δυνατότητά μας για μια ορειβατική πεζοπορία που θα μας αποζημιώσει με την εποπτεία της σ' όλα τα βουνά της Ρούμελης ως τη Θεσσαλία ή ακόμα χωρίς να αφήσουμε ανεξερεύνητο τον Ίναχο, του οποίου μέρος , με βάση το Περιβόλι, μπορούμε να διαβούμε με καγιάκ, Τα μέρη αυτά είναι κατάσπαρτα από απομεινάρια αρχαίων οικισμών, ενώ δε λείπει και η ζωντανή παράδοση, όπως για παράδειγμα ο νερόμυλος του Περιβολίου.
Η επίσκεψη ξένων τουριστών, αλλά και η ανά το πανελλήνιο φήμη, έχουν αναπτύξει και στοιχειώδεις υποδομές με ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβέρνες κ.λπ. που λειτουργούν όλο το χρόνο. Μετά από το Γαρδίκι σε μια ευχάριστη διαδρομή μέσα σε έλατα και καστανόλογγους συναντάς το Παλαιοχώρι, όπου σώζεται το καθολικό του βυζαντινού μοναστηριού του Προφήτη Ηλία και παραπέρα τα Πουγκάκια, με τους πολλούς μαχαλάδες του. Από το Γαρδίκι ο ταξιδιώτης κατεβαίνοντας προς τον κάμπο, κατά μήκος του Ρουστιανίτη, παραποτάμου του Σπερχειού, διαβαίνει τα Κανάλια με τα πολλά περιβόλια, φθάνοντας στο κεφαλοχώρι Λευκάδα. Απέναντι, κουρνιασμένο σε μια καταπράσινη ελατοπλαγιά το Πίτσι και λίγο πιο κάτω η Παναγία η Ρούστιανη, καθολικό παλιού βυζαντινού μοναστηριού. Από τη Λευκάδα συνεχίζουμε την πορεία μας στις νότιες παρυφές του Γουλινά, συναντώντας την Κουτσούφλιανη, τα Καμπιά, τη Φτέρη και την Παλαιοβράχα με τα γλυκόπιοτα κρασιά τους και το γραφικό Κλωνί. Από το Κλωνί ως την Καλλιθέα και τον Άγιο Σώστη ανοίγεται η πανοραμική κερκίδα της κοιλάδας του Σπερχειού. Ψηλότερα, σαν σε μπαλκόνια, με μαγευτική θέα που φτάνει ως το Μαλιακό, αντικρίζεις το Δίλοφο , την Άνω Καλλιθέα, την Άνω Φτέρη και τα Άνω Καμπιά. Μια πράσινη ειρήνη κυριεύει την ψυχή του οδοιπόρου-ορειβάτη που νιώθει τον εαυτό του εκμηδενισμένο μέσα στο θάμπος της φύσης. Το οδοιπορικό τελειώνει στο καμποχώρι Μεσοποταμία με το πανέμορφο πλατανόδασος και στον υδροβιότοπο του Σπερχειού.
Στα χωριά του βουνού, αλλά και του κάμπου, η φιλοξενία είναι παραδοσιακή, γνήσια ρουμελιώτικη και έχει το τοπικό χρώμα διατροφής και διασκέδασης με τις ταβέρνες και τα ντόπια προϊόντα, συντροφιά πάντα με τα τοπικά ήθη και έθιμα.
Πηγές: http://www.sperxiada.gr
http://el.wikipedia.org
Δημοσίευση σχολίου
Αφήστε το μήνυμά σας, το σχόλιο ή τις παρατηρήσεις σας.